Στην αρχή, τα social media υπόσχονταν σύνδεση, ελευθερία και πληροφόρηση. Στην πράξη, εξελίχθηκαν σε ένα ψηφιακό πεδίο όπου η γνώμη μεταμφιέζεται σε αλήθεια, οι ψευδο-ειδικοί αποκτούν κύρος, και η επιρροή μετατρέπεται συχνά σε εργαλείο παραπλάνησης, εκμετάλλευσης και – δυστυχώς – καταστροφής.
Ψευδογνώση και Θάνατος: Η Δηλητηριώδης Συνταγή
Η παντελής απουσία φίλτρων εγκυρότητας οδηγεί χιλιάδες ανθρώπους να λαμβάνουν αποφάσεις ζωής και θανάτου με βάση “εμπειρίες” στο TikTok, βίντεο με “αποκαλύψεις” στο YouTube ή “ιατρικές προτάσεις” από Influencers.
- Καρκινοπαθείς εγκαταλείπουν θεραπείες για “σχήματα αποτοξίνωσης”
- Παιδιά καθοδηγούνται από trends που ενισχύουν διατροφικές διαταραχές
- Άνθρωποι απορρίπτουν επιστημονική συμβουλή για “λύσεις” βασισμένες σε likes
Η Νέα Ψυχική Πανδημία
Ο αντίκτυπος όμως δεν είναι μόνο σωματικός—είναι και βαθύτατα ψυχικός. Οι πλατφόρμες έχουν γεμίσει από αυτοαποκαλούμενους “mentors”, “ψυχολόγους χωρίς πτυχίο”, “αναλυτές σχέσεων” και αυτοχρισμένους μάντεις, tarot readers και ενεργειακούς θεραπευτές.
- Άτομα που υποφέρουν ψυχικά, αντί να απευθυνθούν σε επαγγελματίες, καταφεύγουν σε “live συνεδρίες” με ψευδογνώστες
- Σχέσεις καταρρέουν επειδή “κάποιος influencer είπε να τον χωρίσεις τώρα”
- Η μοναξιά γίνεται εμπόρευμα και η απελπισία περιεχόμενο
Η Βιομηχανία της Ελπίδας και του Φόβου
Αξίες που κάποτε θεωρούνταν αυτονόητες—όπως η ηθική, η ενσυναίσθηση και η υπευθυνότητα—σήμερα έχουν μετατραπεί σε ζητούμενα. Σε έναν κόσμο όπου τα πάντα αξιολογούνται με βάση την απήχηση και το engagement, η ηθική δεν είναι οδηγός, αλλά εμπόδιο. Ή, χειρότερα, απουσιάζει πλήρως.
Πίσω από το περιτύλιγμα, χτίζεται μια βιομηχανία. Εκεί όπου η επιρροή μετατρέπεται σε χρήμα. Εκεί όπου η απόγνωση γίνεται target group.
- Οποιοσδήποτε μπορεί να πουλήσει “λύσεις”
- Οι πλατφόρμες επιβραβεύουν το συγκλονιστικό αντί για το αληθινό
- Δεν υπάρχει καμία ευθύνη, κανένας έλεγχος, καμία προστασία
Πού Οδηγεί Όλο Αυτό;
Αν συνεχιστεί αυτή η πορεία:
- Η δημόσια υγεία θα απειλείται όχι από ιούς, αλλά από memes
- Οι ψυχικές ασθένειες θα ενισχύονται από viral βίντεο
- Θα δημιουργηθεί γενιά ανθρώπων που εμπιστεύονται περισσότερο τον αλγόριθμο από την επιστήμη ή τον εαυτό τους
Τι Μπορούμε να Κάνουμε
- Καθιέρωση ψηφιακής παιδείας από το σχολείο
- Ευθύνη για το περιεχόμενο που προωθείται – από πλατφόρμες και δημιουργούς
- Ενίσχυση επίσημων καναλιών επιστήμης, ψυχικής υγείας και δημόσιας ενημέρωσης
